අපේ මරණයෙන් පසුව අපට සිදුවන්නේ කුමක්ද? ‘‘මැයෙන් අජාන් බ‍්‍රහ්මවංසෝ මහතෙරුන් වහන්සේ පැවැත්වූ දේශනය ඇසුරෙන් පුනරුත්පත්තිය හෙවත් නැවත ඉපදීම පිළිබඳ උන්වහන්සේ දක්වන අදහස් කිහිපයක් පසුගිය ලිපියෙන් ඉදිරිපත් කළෙමු.
භවයෙන් භවයේ යන අඛණ්ඩ ගමන
ජීවිතය අඛණ්ඩ ගමනක් බවත්, ඔබ රාත‍්‍රියේදී නින්දට ගොස් පසුදා අවදි වෙන්නාසේ මෙම ජීවිතය මරණයෙන් කෙළවර වී තවත් ජීවිතයක් ආරම්භ වන බවත් පවසන උන්වහන්සේ හදිසි මරණ නොව වියපත්වීම් නිසා සිදුවන මරණ සිදුවෙන්නේ පංච ඉන්ද්‍රීයයන් එක එක ශරීරයෙන් වෙන්වීමෙන් සිදුවන ක‍්‍රියාවලියක් ලෙස බව දක්වයි.
මරණයට පත්වීමේදී ශරීරය අප අත්හැරයාමට, අපෙන් අතුරුදහන් වෙන්නට පටන්ගත්තාම සිදුවෙන්නේත් හරිම සුන්දර විදිහේ පහසුකමක්, නිදහසක්, සැනසිල්ලක්. එහෙම වුණාම යම් යම් දේවල් දැකීමේ, ඇසීමේ, රස විඳීමේ, ගඳ සුවඳ දැනීමේ, පහස ලැබීමේ රාජකාරිවලින් ඔබට නිදහස් වෙන්න ලැබෙනවා, අත්විඳින්න හැකිවෙනවා යැයිද උන්වහන්සේ පවසයි.
ශරීරයෙන් අවසාන වශයෙන් තුරන් වෙන්නෙ ඇසීමයි.
ඔබ භාවනා කිරීමේදී එක්කෝ ගැඹුරට, ඒත් නැත්නම් ඒ තරම් ගැඹුරු නොවෙන විදිහට භාවනා කිරීමේදී ඔබට කරදරයක් වෙන අවහිරයක් වෙන එක් දෙයක් නම් ශබ්දය විත්තිය ඔබ වැඩි දෙනෙක් දන්නා කාරණයක්. කාමරයෙන් පිටත බබෙක් හඬන සද්දෙට කෙනෙක් කහින විට ඒ හින්දා නැගෙන කැස්සේ සද්දය ඔබට හිරිහැරයක්, අවහිරයක් වෙනවා. මෙහෙම වෙන්නේ මක්නිසාද කියන්න ඔබ දන්නවා. ඔබ උදේම අවදි කරන්න එලාම් ඔරලෝසුවක් පාවිච්චි කරන්නේ මේ නිසයි. බුදුරජාණන් වහන්සේ පවා, උන්වහන්සේගේ ඉගැන්වීම්වලදී දක්වා ඇත්තේ පස් ඉඳුරන්ගෙන් අවසාන වශයෙන් අතුරුදහන් වෙන්නේ, නිමක් දකින්නේ, ශබ්දය කියන කාරණාවයි. ඒ නිසා ඔබ මරණයට පත්වෙමින් සිටින විට ඔබෙන් අවසාන වශයෙන් අතුරුදහන් වෙන්නේ ශබ්දයයි. භාවනාවේ නියැලී සිටින තැනැත්තකු භාවනාවෙන් අවදි කරන්නේත්, මේ ඉන්ද්‍රිය අවදිකිරීමේදී ඔබේ ඇසීම අවදි කිරීමෙනුයි. ටික දවසකට පෙර, උතුරු පර්ත්වලදී පැවැත්වූ භාවනා වැඩ සටහනකට සහභාගිවූ කෙනෙක් භාවනා වැඩ සටහන නිමකළ පසුත් ගැඹුරු භාවනාවේම නියැලී සිටියා. සමහරවිට ඔහු එතන සිටිද්දී අප එතනින් යන්න ඉඩ තිබුණා. ඒත් එතැන පිරිසිදු කරන්න ගිය මා ඔහු දැක, දැන් ඉතින් යන්න වේලාව හරි බව පෙනුණත්, ඔහු තවමත් භාවනාවේම නියැලී බිම වාඩිවී සිටියා. ඔහු ගැඹුරු භාවනාවෙන් ඉවතට ගැනීම මගේ වගකීමක් වුණා. ඔහුගේ සිරුරෙන් අල්වා හොල්ලනවා වෙනුවට කනට කිට්ටු කර කතාකර, මම ඔහු අවදි කළා. පස් ඉඳුරන්ගෙන් අන්තිමට අතුරුදහන් වෙන්නේ ශබ්දයයි.
මරණාසන්නවූවකු සමග සිටින විට
මෙය තේරුම් ගත්තාම මරණයට පත්වීමේ ක‍්‍රියාවලියේදී කෙනකු මරණාසන්න මූර්ජාවට වැටී සිටින බවත් ඔහුගේ අවසානය ලංවී ඇති බවත් දැනගත්විට, මියයමින් සිටින තැනැත්තාට ඔබ කතා කරන දේවල් බොහෝ විට ඇසෙන්න ඉඩ තිබෙනවා. සෙලවීම ස්පර්ශ කිරීමට වඩා අවසාන වශයෙන් ශරීරයේ අතුරුදහන් වෙන්නේ ඇසීමයි. භාවනාවේ ගැඹුරට යනවිට ඇසීම, දැකීම, ගඳ සුවඳ දැනීම, රස විඳීම, පහස විඳීම ආදි පස් ඉඳුරන් කෙමෙන් කෙමෙන් ඔබෙන් අතුරුදහන් වෙන බවත්, ඒ සමග ඔබට පුදුමාකාර පහසුවක්, නිදහසක් සිතේ සැනසීමක් දැනෙන බවත් භාවනාවේ නිරතවන ඔබ බොහෝ දෙනා දන්නා කාරණාවක්. පස් ඉඳුරන් අතුරුදහන් වෙත්ම ශරීරයේ වේදනා, රුදාවල්, අපහසුකම්වලින් අත්මිදෙන්න පුළුවන්කම ඔබට අත්විඳින්න ලැබෙනවා. අසනීප වී මරණයට පත්වීමේදී සිදුවෙන්නේ මෙයයි. වාසනාවකට වගේ දැන් නව වෛද්‍ය ක‍්‍රම අනුව මේ සඳහා මොෆීන් වැනි සිහි නැතිකරන බෙහෙත් සොයාගෙන තිබෙනවා. සමහර බෞද්ධයන් මරණාසන්න මොහොතට එළඹුනාම ඇතිවෙන දුක් වේදනාවන්ගෙන් මිදෙන්න කළ යුත්තේ කුමක්ද කියා මගෙන් අසනවා. මරණය පිළිබඳ ක‍්‍රියාවලිය පිළිබඳව සිත් කරදරකර ගන්න අවශ්‍ය වෙන්නේ නැහැ. මෝෆීන් වැනි සිහිනැතිකරන වේදනා සමනයක් භාවිතා කිරීම අවශ්‍ය වෙන්නේ නැහැ.
මගේ මව පිළිබඳ අත්දැකීමක්
ඒ මක්නිසාද කිව්වොත්, මරණය පිළිබඳ ක‍්‍රියාවලියේදී, ඔබේ මනස, හයවන ඉන්ද්‍රිය, ක‍්‍රියාකාරී වෙන්නේ මොළයේ ක‍්‍රියාකාරිත්වය නතර වුණාම, තවත් විදියකින් කිව්වොත් ඔබ මොළයෙන් නිදහස් වුණාම, ඇත්තටම සිදුවෙන්නේ අන්තිම මිනිත්තුවේදී සමහර විට වැඩිපුර, නැත්නම් සමහරවිට අඩුවෙන් ඔබට පැහැදිලිකමක් නැත්නම් නිර්මලබවක් අත්විඳින්න ලැබෙනවා. මගේ අම්මාගේ අවසාන කාලයේ මා මෙය අත්දුටුවා. ඇය බොහෝ වියපත්වී සිටියදී මා ඇය බලන්නට ගිය අවස්ථාවේදී ඇයට කොහොමටවත් මා හඳුනාගන්න බැරිවුණා. මා කවුරුන්දැයි ඇය හඳුනාගත්තේ නැහැ. මා ඇය සමග කතාබහ කරමින් සිටියා. ඒත් ඇය මා කවුරුන්දැයි දැනගෙන සිටියේ නැහැ. පුදුමාකාර දෙයක් නම්, ඇය සමඟ ගතකළ පැය දෙකක් පමණ කාලයේදී ඇය Monastry (වන අරම, ආරන්නිය) නම් වචනය පමණක් භාවිතා කළා.
මේ කියන්නේ මොනවාදැයි මගේ සහෝදරයාට තේරුම් ගන්න පුළුවන් වුණා. මගේ මව එවේලේ කතාබහ කළ දේවල්වලට මේ පන්සල නැත්නම් ආරාන්නිය කිව් වචනය කොහොමටවත් ගැලපුණේ නැහැ. නමුත් මේ පැමිණි සිටින තැනැත්තා සහ ‘පන්සල’ අතර සම්බන්ධයක් තිබුණු බව ඇයට අවසාන අවස්ථාවේ පැහැදිලි වුණා. මේ වගේ අසනීපවලට ගොදුරු වී, මරණයට ආසන්නවූවන්ට ඔවුන්ගේ අවසාන අවස්්ථාවේදී යටපත්වූ මතකයන් අවදි වූ අවස්ථා බොහෝමයි. ඔවුන්ගේ මතකයන් අවදිවෙනවා. ඔවුන්ට මෙතෙක් අමතකව තිබූ දේවල් පැහැදිලි වෙනවා. නිරවුල් වෙනවා. හේතුව තමයි මනස. බොහෝ කාලයක් මනස පාවිච්චි කිරීමට මොළය උදව් වුවත්, මොළය පාවිච්චි නොකර මනස පාවිච්චි කිරීමට හැකිවෙනවා. ජීවිතයේ අවසාන අවස්ථාවේදී මේ විදිහට මොළය මැරුණත් මනස සිරුරෙන් වෙන් වී ක‍්‍රියාකාරී වෙනවා.
අවසාන හුස්ම අදින මොහොතේ අවදිවී අවට බැලීම
දැන් මම මේ පන්සලට එන කෙනකු, සිය පියාගේ අවසාන මොහොත ගැන මට පැවසූ අත්දැකීමකික් ඔබට කියන්නම්. මේ කතාව කියූ තැනැත්තී සමහරවිට අදත් මෙතෙන ඉන්න ඉඩ තිබෙනවා. ඇය පර්ත්වල වාසය කරන කෙනෙක්. ඇගේ පියාගේ මරණාසන්න මොහොතේදී ඇයත්, ඇයගේ සහෝදරියක් ඇඳ දෙපසට වී සිටියා. මරණාසන්නව සිටි පියා සිහිසන් නැතිව සිටි අතර, ඔවුන් ඔහුගේ මරණය සිදුවෙනතුරු දෙපසට වී බලා සිටියා. අන්තිම හුස්ම හෙලමින් සිටි මොහොතේ එක් සහෝදරියක් ඇගේ පියාගේ අත අල්ලාගෙන සිටියා. මරණය කොයි මොහොතේදී සිදුවෙනවාදැයි ඔවුන් දැන සිටියේ නැහැ. මම ද මේ විදිහට මරණාසන්න සිටින ඇත්තන්ගේ අවසාන හුස්ම අදිනවා බලාගෙන සිටි අවස්ථා එමටයි. අවසාන මොහොතේ මේ කියන තැනැත්තා පිළිබඳ අමුතු යමක් සිදුවුණා. ඔහු අන්තිම හුස්ම හෙලීම නවතා, ඇස් දෙක හැර බැලුවා. ඉන්පසුව ඇඳ දෙපස සිටි සිය දූවරුන් දිහා ඕනෑකමින් බැලූවා. මේ මොහොතේ කල්තියා කිසිම සූදානමක් නැතුව, එවේලේ ඇතිවූ සිතේ හැඟීම් නිසා මේ දූවරුන් දෙදෙනා ‘‘තාත්තේ, අපි ඔයාට ආදරෙයි’’ කියා කිව්වා. ඉන්පසු ඔහු ඇස්දෙක පියාගත්තා. ඔහු මියගියා. මේ සිදුවූ දේ ගැන පුදුම හිතෙන්න පුළුවන්. මිය ගිය තැනැත්තා හුඟාක් වෙලාවක් මරණාසන්නව සිහිසන්ව නැතිව සිටියා. අවසාන මොහොතේ ඔහු ඇස් හැර බැලුවා. දූවරුන් දෙදෙනාට අවසාන වචනය කියන්න ඉඩ ලැබුණා.
ශරීරයෙන් වෙන්වී සිටිමින් මනසට සිතීම හා වෙනත් ක‍්‍රියාකාරකම් ඉටුකිරීමේ හැකියාවක් තිබෙනවා. විශේෂයෙන්ම මනසට මොළයෙන් බැහැර වී ස්වාභාවිකව ක‍්‍රියාකාරි වෙන්නට පුළුවන් හැකියාවක් තිබෙනවා. ඔබේ මරණාසන්න මොහොතේ සිදුවෙන්නේ මෙන්න මේකයි. ඔබේ මනස නැත්නම් ඔබේ සිත, මොළයෙන් නිදහස් වී ක‍්‍රියාකාරී වීමයි. එවිට අවසාන මොහොතේ සියල්ල නිරවුල් වෙනවා.
මේ පිළිබඳ නොයෙකුත් සාක්ෂි පදනම් කරගත් සිද්ධි වාර්තා වී ඇති අතර, එවැනි වාර්තාවලින් ඔබේ ජීවිතයේ අවසාන මොහොතේ මනස ක‍්‍රියාකාරී වෙන්නේ කෙසේද යන්න අපට පැහැදිලි වෙනවා. මගේ මවගේ අවසාන මොහොත, මා අත්දුටු නිසා, මරණාසන්න වූ තැනැත්තකු සිය අවසාන මොහොතේ කිසියම් නිරවුල්තාවයකට තවත් විදියකට කිව්වොත් නිර්මලතාවයකට පත්වෙන හැටි මා දැක්කා.
මරණාසන්නවූවන්ගේ අත්දැකීම් (Nearly Death Experience)
හදිසි අනතුරුවලින් ක්‍ෂණිකව මියගිය තැනැත්තන් මරණයට පත්වීමෙන් පසු මනස ශරීරයෙන් වෙන්වී ගොස් සිදුවෙන දේවල් නිරීක්ෂණය කරමින් සිටීම පිළිබඳව අප‍්‍රමාණ සාක්ෂි තිබෙනවා. සිය මරණාසන්න අත්දැකීම් ඉංග‍්‍රීසියෙන් සඳහන් කරන විදිහට භැ්රකහ ෘැ්එය ෑංචැරසැබජැ ගැන සඳහන් කරන බොහෝ දෙනෙක් මේ සමාන අත්දැකීම් අනාවරණය කර තිබෙනවා. මරණයට පත්වීමෙන් පසුව ශරීරයෙන් වෙන්වී ගොස්, ශරීරයක් නැතුව ඇසීම හා මනස හා දැකීම අත්විඳින්නට පුළුවන් වූ තැනැත්තන් විසින් සිය මරණාසන්න අත්දැකීම් සම්බන්ධව පසුව කළ ප‍්‍රකාශවලින් මේ බව සනාථ වෙනවා. තමන්ට ශරීරයක් නැතත්, තමන්ගේ මළ සිරුර මේසයක් මත නැත්නම් මොටර් රථයක බාවා තිබියදී සිදුවෙන දේවල් දැකගන්නට, අසන්නට පුළුවන් ව වූ බව මේ අය පවසනවා. මේ අය තාවකාලික මරණයට පත්වී, පසුව ප‍්‍රාණය ලැබ, ජීවත්වීමේ වාසනාව ලැබුවාට පසු, තාවකාලික මරණය සිදුවූ කාලපරිච්ඡේදය පිළිබඳ තමන් අත්දුටු දේවල් විස්තර කර තිබෙනවා. මේ ඇත්තෝ බෞද්ධයන්ම නොවෙයි. ලෝකයේ නන්දෙස ජීවත් වන විවිධ සංස්කෘතිවලට අයත් ඇත්තන්වීම විශේෂ කාරණයක්.
මේ පිළිබඳව තවදුරටත් කරුණු විමසා බලන්නට කැමැති කෙනෙක් ඇත්නම්
මහාචාර්ය පිම් වැන් ලෝමල්ගේ (Pim Van Lommel) වෙබ් අඩවියට පිවිසෙන්න. මේ මහාචාර්යවරයා ඕලන්දයේ විශ්ව විද්‍යාලයක වෛද්‍ය විද්‍යාව පිළිබඳ මහාචාර්යවරයෙක්. ඔහු විසින් මරණාසන්න වූවන්ගේ අත්දැකීම් අලලා කළ පර්යේෂණවලින් අනාවරණය වූ සිද්ධි රාශියක් තිබෙනවා. කිසියම් හේතුවක් නිසා මරණයට පත් වී සිරුර මේසයක් මත හෝ වෙනයම් දෙයක් මත බාවා තිබියදී මනස සිරුරෙන් වෙන්ව ඉහළට පාවී ගොස් තමන්ගේ අත්හැර දමා ආ සිරුර දකිමින්, සිදුවෙන දේවල්වලට ඇහුන්කන්දෙමින් සිටි තැනැත්තන්ගේ අත්දැකීම් මේ කතාවලින් අනාවරණය වෙනවා.
බ‍්‍රහ්මවංසෝ තෙරුන් ඇසින් දකිමු.
සිනාසෙන සුදු හාමුදුරුවෝ
සමරසිංහ ගුණසේකර
(උපුටා ගැනීම අප්‍රේල් කලාපයෙන්)
